BURSA (İGFA) – Makedonya Hükümdarı Büyük İskender’in kumandanlarından Antigonius Monophthalmos tarafından M.Ö. 316’da kurulan, Bithynia, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı medeniyetinin izlerini bugün bile hala besbelli olarak taşıyan Bursa’nın İznik ilçesinin her köşesinden tarih fışkırıyor.
2015 yılından bu yana Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin sponsorluğunda hafriyat çalışmalarının sürdüğü İznik tiyatrosu da Roma periyoduna ilişkin Anadolu’nun ayakta kalan en görkemli yapıtlarından biri pozisyonunda. Düz bir alana inşa edilerek tonozlarla yükseltilmesi sebebiyle mimari açıdan Türkiye’deki tek örnek olan tiyatro, MS. 2’nci yüzyılda Roma İmparatoru Trajan tarafından Bithynia Valisi olan tarihçi ve muharrir Plinius’a yaptırıldı. Bir periyot gladyatör dövüşlerine konut sahipliği yapan tiyatro, Hristiyanlığın akabinde tiyatronun yasaklanmasıyla birlikte dini alan olarak kullanıldı. 358, 362 ve 368 yıllarındaki büyük zelzelelerde ziyan görüp onarılan tiyatro, İznik’in savunulması için feda edilirken, tiyatrodan sökülen kesimler surların güçlendirilmesinde kullanıldı. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın müsaadesiyle birinci olarak 1980 yılında hafriyat çalışmalarının başladığı Roma Tiyatrosu’ndaki hafriyatlar, Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin devreye girmesiyle 2015 yılından itibaren Dokuz Eylül Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nün başkanlığındaki bir takım tarafından sürdürülüyor.
Öte yandan İznik’te üretimine Bitinya periyodunda M.Ö. 4’üncü yüzyılda başlanan ve antik müelliflerden Strabon’un verdiği bilgiye nazaran 2,5 kilometre uzunluğunda olan İznik Surları, Kuzey Avrupa’da yaşayan barbar kavimlerden Gotların 258 yılındaki hücumları sonrasında güçlendirilip, uzatılarak bugünkü hali olan 4 ana ve 12 tali kapı ile 4970 metre uzunluğa ulaşmış. Tarih boyunca yaşanan kuşatmalar ve büyük zelzelelere karşın günümüze kadar ulaşmayı başaran tarihi surlar ile İstanbul Kapı ve Yenişehir Kapı, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın müsaadesi ile İznik Müzesi Başkanlığında Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından restore ediliyor.
Tarihi bölgedeki onarım çalışmalarının tamamlanmasının akabinde İznik Roma Tiyatrosu, İstanbul Kapı ve Yenişehir Kapı, düzenlenen merasimle tekrar ziyarete açıldı. Merasim öncesinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdülkadir Uraloğlu, Bursa Milletvekilleri Mustafa Varank ve Refik İhtimam, Büyükşehir Belediye Lideri Alinur Aktaş, AK Parti Vilayet Lideri Davut Gürkan, Vilayet Kültür Turizm Müdürü Kamil Özer, İznik Belediye Lideri Kağan Mehmet Usta tarihi Roma Tiyatrosu’nu gezdi. İznik Müze Müdürlüğü başkanlığında yapılan kazılara başkanlık eden Dokuz Eylül Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aygün Ekin Meriç tarafından çalışmalar hakkında bilgilendirilen protokol üyeleri, tarihi yapıyı yakından inceledi.
“GÜZEL TERTİPLERE MESKEN SAHİPLİĞİ YAPACAĞIZ”
Törende konuşan Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, tarihimize ışık tutan değerli yapıtların onarım çalışmalarının tamamlanmasıyla tekrar ziyarete açıldığını söyledi. İznik’in tarihî dokusu, doğal hoşluklarının yanında Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı periyodunu yansıtan yapıtlarıyla göz kamaştıran bir zenginliğe sahip olduğunu belirten Lider Aktaş, geçmişe açılan mescitler, göz kamaştırıcı mozaiklerle süslü kiliseler, mükemmel tarihî eserler ve sur duvarlarıyla çevrili antik kentin her bir taşının altında binlerce yılın öyküsünün yattığını söz etti. Sokakları dolaşırken atılan adımların tarihin izleriyle birleştiğini lisana getiren Lider Aktaş, “Selçuklu başşehri İznik ilçemiz yalnızca Bursa için değil, ülkemiz hatta dünya için de değerli yerlerden biridir. Maalesef özellikleri çok fazla ortaya çıkaramıyordu. İlçemiz, Kültür ve Turizm Bakanlığı’mızın çalışmalarıyla 2014 yılında Dünya Mirası Süreksiz Listesi’nde yerini aldı. 80’lerden beri bölgede çalışmalar yapılıyordu ancak işin yüzde 5’ini tutmayacak çalışmalardı. 2017’ten itibaren Bursa Büyükşehir Belediyesi olarak çalışmaları daha önemli noktalara getirdik. Bugün de İznik’in Unesco Dünya Mirası Listesi’ne girmesi için yaptığımız kıymetli çalışmaları görüyoruz ve bunun gururunu yaşıyoruz. Bahar aylarından itibaren buralarda çok hoş tertiplere mesken sahipliği yapacağız. Yabancı sanatkarları getirerek farklı programlar düzenleyerek burayı tanıtmak istiyoruz. Bu da İznik’in her bir köşesine yansıyan öge haline dönüşecek. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı da güzel bir Etraf yolu yapıyor. Süratli tren çalışmaları da yakın vakitte bitecek. Ulaşım, bu işin kıymetli kısmıdır. Öbür hafriyat grubuna ve emeği geçenlere teşekkür ediyorum. Tarihi yapıların açılışları güzel olsun” dedi.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdülkadir Uraloğlu, Türkiye’yi tanım ederken en pahalı arazi yapısı olarak Bursa’yı gösterdiğini belirtti.
İpek Yolu’ndan çağdaş ulaşım yollarına kadar tüm ulaşım koridorlarının geçtiği merkez olarak tanımlayan Bakan Uraloğlu, “Bu tarihi yapılar da bu değerin yapı taşlarıdır. Tarihi tiyatroyu yakından görme fırsatı bulduğum için çok keyifli oldum. Tarihi bölgelerde emek harcayan başta hafriyat takımı olmak üzere herkesi tebrik ediyorum. İnşaat mühendisi olarak bu çeşit yapıları fırsat buldukça geziyorum. Buradaki iç içe giren kemerlerin nasıl kesiştiğini ve düz bir yerde nasıl tonozlarla bir yapının yükseltildiğini gördüm. Çok keyifli oldum. Bu eser bir çabanın sonucunda ortaya çıkarıldı. Biz ülkemizin tarihine sahip çıkıyoruz. Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, 2017’den bu yana yalnızca beşere dokunmamış, tarihe de dokunmuş. Bu yapıtın gün yüzüne çıkmasına büyük katkı sunduğu için Liderimiz Alinur Aktaş’a da teşekkür ediyorum. Bunlar insanlık tarihinin yapıtıdır. Korumak da bize yakışır. Cumhurbaşkanımız da bu çeşit çalışmalara değer veriyor. Bizler de bu şiarla çalışıyoruz. İyi uğurlu olsun” diye konuştu.